Tin Tức

Vài nét về sân vườn Việt Nam xưa và nay

Trải qua bao thăng trầm, biến cố của lịch sử, nền kiến trúc Việt Nam nói chung, kiến trúc sân vườn nói riêng, cũng hình thành, phát triển, vận động, đổi thay theo thời cuộc. Cho đến nay, khi tốc độ đô thị hóa diễn ra hết sức chóng mặt, sân vườn trong kiến trúc nhà ở, sinh hoạt chung ở Việt Nam có những đổi thay để phù hợp với nhu cầu phát triển chung của xã hội. Cùng Sài Gòn Hoa điểm qua vài nét về kiến trúc sân vườn Việt Nam xưa và nay để biết nó thay đổi như thế nào nhé!

Vài nét về sân vườn Việt Nam xưa và nay

1. Sân vườn Việt Nam xưa

Những đặc trưng trong kiến trúc sân vườn Việt Nam xưa chịu ảnh hưởng bởi vị trí, điều kiện khí hậu, đất đai, văn hóa, lối sống, lịch sử thời cuộc. Tiêu biểu hàm chứa những nét đặc trưng đó là kiến trúc sân vườn Bắc Bộ.

Vườn Bắc Bộ mang hơi thở văn hóa, nét đẹp tâm hồn Việt, với những hình ảnh thiên nhiên gần gũi, mộc mạc, gắn liền với cuộc sống thường nhật của người dân thôn quê. Đó là hình ảnh cây đa bến nước, cây khế bờ ao, lũy tre xanh, bức tường đá, gạch nung, hàng cau, cụm cau cao vút phía trước, bụi chuối sau nhà, hình ảnh giếng nước, chiếc gáo dừa cạnh cái chum,…

Vườn nhà với khoảng sân rộng phía trước, lát gạch nung đỏ, cụm cau trước sân, trang trí thêm những khóm hoa bụi, sân vườn có sự kết hợp của vườn ao cá, vườn cây ăn quả, cây rau, hoa màu các loại,…Tạo nên không gian sống bình dị, gần gũi với thiên nhiên, vườn kết hợp với trồng trọt, chăn nuôi, tạo cảnh quan, đồng thời là nơi khai thác giá trị kinh tế, cung cấp lương thực cho gia đình.

Cũng có những ngôi làng Bắc Bộ tập trung đông dân cư, với nét kiến trúc đặc trưng, mỗi nhà là một không gian khép kín riêng biệt, kín cổng cao tường, vật liệu xây dựng chính là đá, gạch nung, nhà thường sử dụng gỗ xoan, thường chia 3,5,7 gian, sân chính ở giữa, trang trí các chậu cây hoa cảnh, trồng cau trước nhà, trong sân có các chum vại làm tương, dưa cà,…, đây là hình ảnh đặc trưng trong văn hóa lối sống, ẩm thực của người dân Bắc Bộ.

Ví dụ điển hình nổi tiếng là làng cổ Đường Lâm, Hà Nội; ngôi làng cho đến nay vẫn còn giữ những nét kiến trúc đặc trưng, là nơi lưu giữ những giá trị truyền thống, nét đẹp tâm hồn Việt.

Đối với những gia đình có điều kiện, kiến trúc nhà được xây dựng chủ yếu bằng gỗ lim, gỗ đinh,… sân trước có xây thêm chòi nghỉ lớn, hồ cá, chơi nhiều loại cây cảnh, cây bon sai, cây cắt tỉa, hoa cảnh, hoa lan,…

Làng quê Việt Nam gắn liền với hình ảnh lũy tre làng, cánh đồng, ao cá, chiếc cầu tre, nhà với sân trước rộng, tận dụng làm nơi phơi thóc, nông sản, hình ảnh hàng rào cây chè tàu, giâm bụt, hoa mai, hàng cau, khóm hoa huệ quanh sân, vườn rau, hoa màu, vườn dừa, chum nước, gáo dừa,… là những hình ảnh quen thuộc, ăn sâu vào tâm trí của nhiều người con đất Việt.

2. Sân vườn Việt Nam nay

Với nhịp sống ngày càng đổi thay, hiện đại, đô thị hóa đang làm thay đổi bộ mặt đời sống, theo đó lối kiến trúc, cơ sở vật chất, hạ tầng, không gian sống cũng thay đổi theo.

Vùng nông thôn Việt Nam đến nay bên cạnh có nhiều đổi thay nhưng nhiều nơi vẫn còn giữ nét xưa trong lối bố trí sân vườn. Bởi cuộc sống họ vẫn bình dị, gắn với nghề nông truyền thống, sân trước là nơi họ trưng dụng để phơi nông sản, trồng cây cảnh xung quanh, vườn kết hợp với làm kinh tế: vườn trái cây, vườn rau, hoa màu, ao nuôi cá,…

Diện tích không gian sống cho gia đình, nhất là ở phố thị, ngày càng hạn hẹp, do dân số đông, kinh tế công nghiệp, thương mại, hiện đại hóa đẩy giá đất lên cao. Vì vậy mà diện tích dành cho xây dựng kiến trúc nhà ở, sinh hoạt chiếm phần lớn; không gian đất xanh dành cho cảnh quan, sân vườn cũng ít đi. Từ đó hình thành nên những lối thiết kế sân vườn phù hợp với điều kiện không gian, lối sống hiện đại.

Vài nét về sân vườn Việt Nam ngày nay

Thay vì mỗi nhà có một khoảng sân rộng phía trước để sinh hoạt, phơi nông sản khi vào mùa thu hoạch, sân vườn phố thị với khoảng sân vừa đủ, tận dụng trồng cây xanh, làm cảnh quan, thiết kế các tiện ích phục vụ nhu cầu của gia đình. Hình thành nên vườn sân thượng, ban công để tăng diện tích xanh cho ngôi nhà.

Sân vườn hiện nay với muôn hình vạn trạng, biến tấu không ngừng, với lối thiết kế hiện đại có, tự nhiên bình dị có, hay sân vườn hiện đại kết hợp với phong cách tự nhiên,…

Phong cách sân vườn Trung Quốc và Nhật Bản là 2 lối thiết kế có ảnh hưởng rộng, phổ biến trong kiến trúc sân vườn nước ta. Có thể giữ phong cách nguyên bản, hoặc biến tấu, kết hợp các phong cách, lối thiết kế khác, bởi thiết kế không bao giờ là rập khuôn và mang tính ép buộc.

Những chi tiết thiết kế như: lối đi bước dặm, đèn đá, vườn rải sỏi, chòi nghỉ phương Đông, hồ cá Koi, bể đá với vòi nước, chiếc cầu bán nguyệt, hòn non bộ,…là những hình ảnh trong thiết kế vườn Trung, Nhật được ứng dụng nhiều trong thiết kế sân vườn, vườn cảnh ở Việt Nam.

Đối với nhà phố, nhà chung cư Việt Nam hiện nay, thiết kế vườn theo lối hiện đại được ứng dụng phổ biến để phù hợp với không gian, mặt khác đảm bảo được các tiện ích, tiện nghi, nhu cầu nghỉ ngơi thư giãn cho con người. Thiết kế hiện đại với đường nét hình học, cây cắt tỉa, tường cây xanh, vườn rau, chậu cây ăn trái, chậu cây, chậu cây đá mài với hình dạng, kích thước khác nhau, tường nước, bể nước, hồ bơi,…